2. Klimaatadaptatie (her-inrichten watersysteem van beken en beekdalen)

Wat wil Waterbelang bereiken?

De juiste balans tussen water afvoeren en water vasthouden wordt steeds belangrijker. Zeker met het huidige klimaat van forse extremen en de verwachting dat dit de komende jaren nog extremer en vaker gaat voorkomen. Grote delen van Limburg kampten met wateroverlast in 2010, 2012, 2014, 2016, 2018 en 2021.
De jaren 2018 tot en met 2020 en het jaar 2022 kenden extreme droogte met lage grondwaterstanden, droogvallende beken en natuurbranden.

Met het klimaatbestendig inrichten van Limburg zet Waterbelang in op het beperken van de gevolgen van die extreme neerslag, droogte en hitte in het regionale watersysteem van beken en beekdalen. De situatie verschilt per regio. Dat vraagt gebiedsgericht maatwerk.

Internationale samenwerking en aandacht voor ruimtelijk ordening is daarbij meer dan ooit een noodzakelijkheid.
Ook de provinciale samenwerking in de Bestuurlijke Klimaatadaptatietafel Limburg, waaraan alle relevante partijen in Limburg deelnemen, heeft als ultieme doel waterveiligheid te bieden aan alle inwoners van Limburg en te zorgen voor voldoende waterbeschikbaarheid.

Wat gaat Waterbelang daarvoor doen?

  • We gaan nog meer werk maken van het creëren van ruimte voor de beken en beekdalen door een integrale en gebiedsgerichte aanpak. Uitgangspunt hierbij is dat water en bodem de leidende (sturende) principes zijn bij alle (ruimtelijke) ontwikkelingen en maatregelen. Daarbij houden we rekening met ecologische, landschappelijke, economische (agrarische) aspecten en belangen..
  • Stedelijk en landelijk gebied wordt klimaatrobuust ingericht én gebruikt. Onder andere door maatregelen in het watersysteem zoals bijvoorbeeld inzet van de beekdalbrede benadering, aanpassing van grondgebruik, grondbewerking en gewaskeuzes, maatregelen aan huizen/panden en private en publieke verharde terreinen.
  • De huidige wateroverlastnorm uit het Provinciaal Waterbeheerplan 2022-2026 herijken en toespitsen op de ontstane uitdagingen na de watercrisis van 2021 door een meer risicogerichte en -gestuurde benadering.
  • We versnellen en intensiveren de aanpak van de wateroverlast binnen het programma Water in Balans. Uitgangspunt is samenwerking met de omgeving en integrale aanpak van relevante waterdoelen (wateroverlast en droogte). Waterbelang zet in op innovatieve kansen en oplossingen om water vast te houden en af te voeren met zo weinig mogelijk gevolgen voor het landschap.
  • Hierbij werken we structureel samen met andere partijen (waaronder Provincie, gemeenten, grondeigenaren, terreinbeherende instanties, LLTB, bedrijven, inwoners en andere belanghebbenden).
  • We houden in onze planning en uitvoering ruimte voor eventuele aanpassingen als gevolg van mogelijke gewenste wijzigingen.
  • Gelet op de omvang van het agrarisch land en natuurgebieden investeren we in de samenwerking met en het creëren van draagvlak bij landbouw en natuur- en terreinbeherende instanties.
  • We onderschrijven het belang van een provinciaal ‘Waterconvenant voldoende zoetwater’ en zal zich inzetten voor een provinciaal droogtefonds ter vergroting van de uitvoeringskracht.
  • We bewaken dat alle samenwerkende partijen ook financieel verantwoordelijkheid dragen in de integrale aanpak. Vanuit het gedachtegoed en uitgangspunt ‘met de omgeving, voor de omgeving’.
  • We nemen de verantwoordelijkheid binnen het waterschap (via Waterrobuust Limburg) om mee invulling en uitvoering te geven aan het programma ‘Waterveiligheid en Ruimte Limburg’ (gezamenlijk programma van Provincie, Waterschap, gemeenten en Rijk). Voor waterveiligheid en daarmee samenhangende klimaatadaptatie is 300 miljoen euro gereserveerd in het landelijke coalitieakkoord.
  • We zien naast de noodzaak van (veiligheids-)maatregelen voor de korte en middellange termijn mogelijkheden om burgers en bedrijven beter voor te bereiden en een betere bescherming te bieden tegen wateroverlast.
  • Waterschap Limburg is de uitvoeringsinstantie die de coördinerende, regisserende en aanjagende rol op zich neemt bij de aanpak van wateroverlast en de problematiek van droogte en waterschaarste in het regionale watersysteem. Dat betekent niet dat het Waterschap ook verantwoordelijk is voor de kosten boven haar wettelijke taak. Deze zullen gedragen moeten worden door initiatiefnemers.
  • We zien de meerwaarde van de bestuurlijke klimaatadaptatietafel Limburg. Samen nemen we de verantwoordelijkheid voor de Limburg-brede uitvoering van het Deltaprogramma Ruimtelijke Adaptatie en Delta Programma Hoge Zandgronden. Dit samenwerkingsverband zal in de toekomst alleen maar belangrijker worden o.a. bij de opstelling van maatregelen, planning en uitvoeringsagenda van het Water Convenant Voldoende Zoet Water.
  • We zetten in op een slimme aanpak van wateroverlast beperkende maatregelen in combinatie met droogtebestrijdingsmaatregelen en tegengaan van hittestress.